ഒരാളെങ്ങനെയാണ് നേതാവാകുന്നത്? ജീവിതത്തിൽ എല്ലാ കാര്യങ്ങളും കൃത്യതയോടെ ചെയ്ത് അതിലെല്ലാം വിജയിക്കുമ്പോഴാണോ? എപ്പോഴും വിജയം ഉണ്ടാകുമ്പോഴും വിജയം ആവർത്തിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുമ്പോഴുമാണോ? ഒരിക്കലുമല്ല. ഒരു നേതാവ് രൂപപ്പെടുന്നത് അല്ലെങ്കിൽ ഒരാൾ നേതാവാകുന്നത് പ്രതിസന്ധികളിലും അനിശ്ചിതത്വങ്ങളിലും തന്റെ ശക്തി തെളിയിക്കുമ്പോഴാണ്. പലപ്പോഴും ഒരു സ്ഥാപനത്തിലോ കൂട്ടായ്മയിലോ വിജയിക്കാനുള്ള അനുകൂലമായ സാഹചര്യങ്ങൾ ഒരു വ്യക്തിക്കായി സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടാവാം. ചിലപ്പോൾ ആ സാഹചര്യം പെട്ടെന്ന് തന്നെ ഇല്ലാതാകാം. സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധി, സാങ്കേതിക മാറ്റങ്ങൾ, രാഷ്ട്രീയസാമൂഹിക അനിശ്ചിതത്വങ്ങൾ, അപ്രതീക്ഷിത സംഭവങ്ങൾ എന്നിവയുടെ ഫലമായി വിജയസാധ്യതകൾ നഷ്ടപ്പെടാം. യഥാർത്ഥത്തിൽ ഈ സാഹചര്യത്തിലാണ് നേതൃഗുണത്തിന്റെ ആഴവും നേതാവിന്റെ നേതൃത്വവൈഭവവും പരീക്ഷിക്കപ്പെടുന്നത്. വിജയപാത അപ്രത്യക്ഷമാകുമ്പോൾ എങ്ങനെ മുന്നോട്ടുപോകുന്നു എന്നതിലാണ് നേതാവിന്റെ കഴിവ് പ്രകടമാകുന്നത്. ഇവിടെ ഒരു നേതാവ് എങ്ങനെ പ്രതികരിക്കണം എന്ന് നോക്കാം.
ആദ്യഘട്ടത്തിൽ തന്നെ സാഹചര്യത്തെ യാഥാർത്ഥ്യബോധത്തോടെ വിലയിരുത്തുക. പ്രതിസന്ധി വരുമ്പോൾ അതിനെ നിഷേധിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നവരും അതിൽനിന്ന് ഒളിച്ചോടാൻ ശ്രമിക്കുന്നവരുമാണ് പല നേതാക്കന്മാരും. എന്നാൽ യഥാർത്ഥ നേതാവ് സംഭവത്തിന്റെ ഗൗരവം തിരിച്ചറിയുകയും അത് വ്യക്തമായ രീതിയിൽ ബന്ധപ്പെട്ടവരെ അറിയിക്കുകയും ചെയ്യും. യാഥാർത്ഥ്യം തുറന്നു പറഞ്ഞാൽ ഭയം ഉണ്ടാകാമെങ്കിലും അത് വിശ്വാസം നിലനിർത്താൻ സഹായിക്കും. അവ്യക്തമായ വിവരം പ്രചരിക്കുന്നതും അഭ്യൂഹങ്ങൾ പ്രചരിപ്പിക്കുന്നതും ഇതിലൂടെ തടയാം. അപ്രതീക്ഷിതമായ മാറ്റങ്ങൾ വരുമ്പോൾ പഴയ പദ്ധതികളെയും ലക്ഷ്യങ്ങളെയും അന്ധമായി പിന്തുടരുന്നത് അപകടകരമാണ്. സ്ഥിതിഗതികൾക്ക് അനുയോജ്യമായി തന്ത്രങ്ങൾ പുനഃപരിശോധിക്കുകയും ആവശ്യമായ മാറ്റങ്ങൾ കൊണ്ടുവരികയും വേണം. ഇതിന് പെട്ടെന്ന് ചിന്തിച്ച് തീരുമാനമെടുക്കാനും വാസ്തവികാതബോധത്തോടെ പെരുമാറാനുമുള്ള കഴിവുണ്ടായിരിക്കണം.
പഴയ വഴികൾ പ്രവർത്തിക്കില്ലെന്ന് മനസ്സിലാകുമ്പോൾ പുതിയ വഴികൾ വെട്ടുക. പ്രതിസന്ധിക്കാലത്ത് വ്യക്തമായ ആശയവിനിമയം വിജയത്തിന് അനിവാര്യ ഘടകമാണ്. അപ്രതീക്ഷിതമായി സാഹചര്യങ്ങൾ മാറുമ്പോൾ സംഘത്തിലെ ആളുകൾക്ക് ആശങ്കയും അനിശ്ചിതത്വവും ഉണ്ടാകും. ഇതിനെ മറികടക്കാൻ നേതാവ് സത്യസന്ധവും വ്യക്തവുമായ വിവരങ്ങൾ നിരന്തരം പങ്കുവെക്കണം. എന്താണ് സംഭവിക്കുന്നത്, എന്താണ് അറിയാത്തത്, എന്താണ് മുന്നോട്ടുള്ള മാർഗം എന്നിവ വ്യക്തമായി അവതരിപ്പിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ആശയവിനിമയത്തിലെ തുറന്ന മനോഭാവം സംശയങ്ങൾക്കും അഭ്യൂഹങ്ങൾക്കും ഇടംകുറയ്ക്കും.
പ്രതിസന്ധിഘട്ടങ്ങളിലും അനിശ്ചിതത്വങ്ങളിലും കഠിനമായ നിലപാടുകൾക്കു പകരം ഇളവുള്ള സമീപനമാണ് ഫലപ്രദം. തന്ത്രങ്ങൾ, സമയക്രമം, മുൻഗണനകൾ എന്നിവയിൽ ആവശ്യമായ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തി യാഥാർത്ഥ്യത്തിന് അനുസരിച്ച് മുന്നോട്ട് പോകണം. നേതാവിന്റെ ആത്മവിശ്വാസവും ശാന്തതയുമാണ് അണികൾക്ക് കരുത്തുപകരുന്നത്. പ്രതികൂലസാഹചര്യത്തിൽ ഭയത്തോടും ആശയക്കുഴപ്പത്തോടും കൂടി നേതാവ് പെരുമാറുമ്പോൾ അത് അനുയായികളെയും പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കും. എന്നാൽ ആത്മവിശ്വാസവും നിയന്ത്രണബോധവുമുള്ള നേതാവ് സംഘത്തിലെ ആളുകളെ ഒരുമിച്ച് മുന്നോട്ട് നയിക്കും.
പ്രതിസന്ധിയിൽ പുതുമ കണ്ടെത്താൻ നേതൃത്വത്തിന് സാധിച്ചിരിക്കണം. സംഘത്തിലെ ഓരോ അംഗത്തിന്റെയും കഴിവുകൾ പരമാവധി പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്നതും പ്രതിസന്ധിക്കാലത്ത് നിർണ്ണായകമാണ്. നേതാവ് ഉത്തരവാദിത്വങ്ങൾ വ്യക്തമായി വിഭജിക്കുകയും ആളുകൾക്ക് അവരുടെ പങ്ക് മനസ്സിലാക്കിക്കൊടുക്കുകയും വേണം.താൽക്കാലിക ലക്ഷ്യങ്ങളും ദീർഘകാല ദർശനവും തമ്മിൽ ശരിയായ ബാലൻസ് നിലനിർത്തുന്നത് ഈ ഘട്ടത്തിൽ അത്യന്തം പ്രധാനമാണ്. പ്രതിസന്ധിക്കാലത്ത് ദിവസേനയുള്ള പ്രശ്നങ്ങൾ തീർക്കുന്നതിൽ മുഴുകുമ്പോൾ ദീർഘകാല ലക്ഷ്യങ്ങൾ മറക്കപ്പെടാൻ ഇടയുണ്ട്. യഥാർത്ഥ നേതാവ് ഈ രണ്ടിനും പ്രാധാന്യം നൽകുകയും അതനുസരിച്ച് തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കുകയും ചെയ്യും.
തെറ്റുകൾ സംഭവിക്കുമ്പോൾ തുറന്നുപറഞ്ഞ് അതിൽ നിന്ന് പാഠംപഠിക്കാനുള്ള മനോഭാവം പ്രതിസന്ധിക്കാല നേതൃത്വത്തിന്റെ പ്രധാന സവിശേഷതയാണ്. പരാജയങ്ങളിൽ നിന്ന് പഠിച്ച് വേഗത്തിൽ പുനഃസ്ഥാപിക്കാനുള്ള കഴിവ് മുന്നോട്ട് പോകാൻ ആത്മവിശ്വാസം നൽകും. തെറ്റുകൾ മറയ്ക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്ന സമീപനം വിശ്വാസം തകർക്കാൻ കാരണമാകും.
മറക്കരുത് എപ്പോഴും വിജയിക്കുന്ന ആളല്ല നേതാവ്. വിജയം അയാൾക്ക് അവകാശപ്പെട്ടതാകുന്നതും അയാൾ ഒരു നേതാവാകുന്നതും അപ്രതീക്ഷിതമായ മാറ്റങ്ങളെ എങ്ങനെ നേരിടുന്നുവെന്നതിന്റെയും വളർച്ചയ്ക്കു വേണ്ടി അവയെ ക്രിയാത്മകമായി ഉപയോഗിക്കുന്നതിന്റെയും അടിസ്ഥാനത്തിലാണ്.
