മനുഷ്യജീവിതത്തിൽ മാനസികാരോഗ്യം ഒരു അത്യാവശ്യ ഘടകമാണ്. ശരീരാരോഗ്യത്തിന് സമാനമായ പ്രാധാന്യം മാനസികാരോഗ്യത്തിനും ഉണ്ടെന്ന് ഇന്ന് ആരോഗ്യശാസ്ത്രവും മനഃശാസ്ത്രവും തെളിയിച്ചിരിക്കുന്നു. അതേ സമയം, ആത്മീയത മനുഷ്യന്റെ ജീവിതത്തെ ആന്തരികമായി രൂപപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു ശക്തിയാണ്. ഈ രണ്ടു മേഖലകളും തമ്മിൽ ഏറെ അടുത്ത ബന്ധമുണ്ട്.
ആത്മീയത എന്നത് മതപരമായ രീതികളിൽ മാത്രമല്ല, ജീവിതത്തിന്റെ അർത്ഥം കണ്ടെത്താനുള്ള ശ്രമം, ഉന്നതമായ മൂല്യങ്ങളിൽ വിശ്വാസം, മനസ്സിന്റെ ശാന്തി, മറ്റുള്ളവരോടുള്ള കാരുണ്യം എന്നിവയും ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. പ്രാർത്ഥന, ധ്യാനം, യോഗ, സേവനമനോഭാവം തുടങ്ങിയ ആത്മീയ അഭ്യാസങ്ങൾ മനസ്സിനെ ശാന്തമാക്കുകയും വിഷാദം, ഉത്കണ്ഠ, കോപം എന്നീ വികാരങ്ങളെ നിയന്ത്രിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. മാനസികാരോഗ്യത്തിന് ആത്മീയത നൽകുന്ന പ്രധാന സംഭാവനകളിലൊന്നാണ് സ്ട്രെസ് മാനേജ്മെന്റ്. ആത്മീയ ജീവിതശൈലി പിന്തുടരുന്നവർ വെല്ലുവിളികളെ കൂടുതൽ സമാധാനത്തോടെ നേരിടുന്നുവെന്ന് പഠനങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ജീവിതത്തിൽ സംഭവിക്കുന്ന പ്രതിസന്ധികളെ അവർ ‘ഒരു വലിയ പദ്ധതിയുടെ ഭാഗം’ എന്ന് കാണുകയും അതിലൂടെ പ്രത്യാശ നഷ്ടപ്പെടാതെ മുന്നോട്ട് പോകുകയും ചെയ്യുന്നു. അതിനുപുറമേ, ആത്മീയത സമൂഹബന്ധങ്ങളെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നു. ആരാധനാലയങ്ങളിലെ സംഗമങ്ങൾ, കൂട്ടായ ധ്യാനം, സേവനപ്രവർത്തനങ്ങൾ എന്നിവ സാമൂഹിക പിന്തുണ വർധിപ്പിക്കുന്നു. നല്ല ബന്ധങ്ങൾ നിലനിർത്തുന്നതിലൂടെ ഏകാന്തതയും വിഷാദവും കുറയ്ക്കാൻ കഴിയുന്നു.മനഃശാസ്ത്രജ്ഞർ പറയുന്നത് പോലെ, ആത്മീയമായ ജീവിതം മനസ്സിന് ‘ആന്തരിക കേന്ദ്രം’ നൽകുന്നു അഥവാ ജീവിതത്തിലെ അനിശ്ചിതത്വങ്ങളിലും മാറ്റങ്ങളിലും ചാഞ്ചാട്ടം കൂടാതെ നിലകൊള്ളാനുള്ള മാനസിക കരുത്ത്. അതുകൊണ്ട് തന്നെ ആത്മീയതയും മാനസികാരോഗ്യവും തമ്മിൽ പരസ്പരം പോഷകബന്ധമുണ്ട്.
ആത്മീയത മനുഷ്യന്റെ അന്തരംഗത്തെ ശാന്തമാക്കി, ജീവിതത്തിന് ലക്ഷ്യബോധം നൽകി, മാനസികാരോഗ്യത്തെ വളർത്തുന്ന ഒരു ശക്തിയാണ്. മതപരമായോ വ്യക്തിപരമായോ എന്തുവിധത്തിലുള്ള ആത്മീയാഭ്യാസം ആയാലും, അത് മനസ്സിന്റെ ആരോഗ്യം നിലനിർത്തുന്നതിൽ ഒരു വിലപ്പെട്ട മാർഗമാണ്. അതിനാൽ, ശരീരാരോഗ്യത്തോളം തന്നെ മാനസികാരോഗ്യത്തിനും ആത്മീയ അഭ്യാസങ്ങൾക്ക് ജീവിതത്തിൽ പ്രാധാന്യം നൽകേണ്ടതാണ്.
മാനസികാരോഗ്യം നഷ്ടപ്പെട്ടാൽ ജീവിതം സന്തോഷരഹിതവും ലക്ഷ്യരഹിതവുമായി മാറും. ഇതോടൊപ്പം, ആത്മീയതഅഥവാ ജീവിതത്തിന്റെ ആന്തരിക അർത്ഥാന്വേഷണം, ഉന്നതമായ മൂല്യങ്ങളിൽ അധിഷ്ഠിതമായ ജീവിതദർശനം, മനുഷ്യന്റെ മനസ്സിന് പ്രത്യേകമായ കരുത്തും സമാധാനവും നൽകുന്നു.ഇന്നത്തെ വേഗതയേറിയ, മത്സരാധിഷ്ഠിതമായ ലോകത്തിൽ മാനസിക സമ്മർദ്ദം, വിഷാദം, ആശങ്ക, ഏകാന്തത തുടങ്ങിയ മാനസിക പ്രശ്നങ്ങൾ വർധിച്ചുവരുന്നുണ്ട്. മെഡിക്കൽ ചികിത്സക്കും കൗൺസിലിംഗിനുമൊപ്പം ആത്മീയത മനുഷ്യ മനസ്സിനെ ആരോഗ്യവാനാക്കുന്ന ഒരു സ്വാഭാവിക മാർഗമായി മാറുന്നു. മതപരമായോ, ധ്യാനപരമായോ, സേവനപരമായോ, അല്ലെങ്കിൽ വ്യക്തിപരമായ അന്തരംഗാന്വേഷണത്തിലൂടെയോ ലഭിക്കുന്ന ആത്മീയത മനുഷ്യന്റെ മാനസികാരോഗ്യത്തിന് വലിയൊരു പിന്തുണയാണ്. ആത്മീയതയെ പലരും പല അർഥത്തിൽ വ്യാഖ്യാനിക്കുന്നു. ചിലർക്ക് അത് മതപരമായ വിശ്വാസങ്ങളിലും ആചാരങ്ങളിലും മാത്രം ഒതുങ്ങുന്നുണ്ട്; മറ്റുചിലർക്ക് അത് ജീവിതത്തിന്റെ ആഴത്തിലുള്ള അർത്ഥവും ലക്ഷ്യവും കണ്ടെത്താനുള്ള യാത്രയാണ്. ആത്മീയതയുടെ മൂലഭാഗം,മനസ്സിൽ സമാധാനം, കരുണ, മറ്റുള്ളവരുടെ ക്ഷേമചിന്ത, പ്രകൃതിയോടുള്ള ഐക്യം എന്നിവ വളർത്തുന്നതാണ്.
ആത്മീയ ജീവിതം പുലർത്തുന്നവർ പലപ്പോഴും പ്രാർത്ഥന, ധ്യാനം, യോഗ, ജപം, സേവനമനോഭാവം, ആത്മാന്വേഷണം എന്നിവയിൽ സമയം ചെലവഴിക്കുന്നു. ഈ പ്രവർത്തനങ്ങൾ മനുഷ്യന്റെ മനസ്സിനെ ശാന്തമാക്കുകയും ജീവിതത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പോസിറ്റീവ് കാഴ്ചപ്പാടുകൾ വളർത്തുകയും ചെയ്യുന്നു.
മാനസികാരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്ന പ്രധാന ഘടകങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് സ്ട്രെസ്. ആത്മീയാഭ്യാസങ്ങൾ പ്രത്യേകിച്ച് ധ്യാനം, പ്രാർത്ഥന, ശ്വാസാഭ്യാസങ്ങൾ,മാനസിക സമ്മർദ്ദം കുറയ്ക്കാൻ ശാസ്ത്രീയമായി തെളിയിച്ചിട്ടുണ്ട്. ധ്യാനത്തിനിടയിൽ ശരീരത്തിലെ ഹോർമോൺ പ്രതികരണങ്ങൾ മാറ്റം നേരിടുകയും കോർട്ടിസോൾ പോലുള്ള സമ്മർദ്ദഹോർമോണുകൾ കുറയുകയും ചെയ്യുന്നു.
ജീവിതത്തിൽ സംഭവിക്കുന്ന നഷ്ടങ്ങൾ, രോഗങ്ങൾ, സാമ്പത്തിക ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ തുടങ്ങിയ പ്രതിസന്ധികളിൽ ആത്മീയ വിശ്വാസമുള്ളവർ കൂടുതൽ സ്ഥിരതയും പ്രത്യാശയും പുലർത്തുന്നു. അവർ പ്രശ്നങ്ങളെ ‘ഒരു വലിയ ദൈവിക പദ്ധതിയുടെ ഭാഗം’ എന്ന രീതിയിൽ കാണുകയും അതിലൂടെ നിരാശയിൽ വീഴാതെ മുന്നോട്ട് പോകുകയും ചെയ്യുന്നു.
ആത്മീയത മനുഷ്യനെ സ്വയം അംഗീകരിക്കാൻ പഠിപ്പിക്കുന്നു. തന്റെ അപൂർണ്ണതകളും പരാജയങ്ങളും അവഗണിച്ച് ജീവിതത്തെ സ്നേഹിക്കാൻ ഉള്ള ശേഷി നൽകുന്നു. ആത്മവിശ്വാസം വർദ്ധിക്കുന്നത് മാനസികാരോഗ്യത്തിന് അനിവാര്യമാണ്.ആത്മീയമായ ജീവിതശൈലി പിന്തുടരുന്നവർ സമൂഹബന്ധങ്ങളെ കൂടുതൽ വിലമതിക്കുന്നു. കൂട്ടായ ആരാധന, സേവനപ്രവർത്തനങ്ങൾ, കൂട്ടായ ധ്യാനം മുതലായവ സാമൂഹിക പിന്തുണ ശക്തമാക്കുന്നു. മാനസികാരോഗ്യത്തിനായി നല്ല ബന്ധങ്ങൾ അനിവാര്യമാണ്.മനഃശാസ്ത്രവും മെഡിക്കൽ ശാസ്ത്രവും ആത്മീയതയുടെ മാനസികാരോഗ്യത്തിൽ ഉള്ള ഗുണങ്ങളെ സംബന്ധിച്ച് നിരവധി പഠനങ്ങൾ നടത്തിയിട്ടുണ്ട്. അമേരിക്ക, യൂറോപ്പ്, ഏഷ്യ എന്നിവിടങ്ങളിൽ നടന്ന ഗവേഷണങ്ങൾ ആത്മീയാഭ്യാസം നടത്തുന്നവരിൽ വിഷാദം, ഉത്കണ്ഠ, ലഹരിഉപയോഗം എന്നിവ കുറവാണെന്ന് കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്.
കൂടാതെ, സ്ഥിരമായി ധ്യാനം ചെയ്യുന്നവർക്ക് തലച്ചോറിലെ ഗ്രേമാറ്റർ സാന്ദ്രത വർദ്ധിക്കുന്നതായി കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഇത് ഓർമ്മശക്തി, തീരുമാനശേഷി, വികാരനിയന്ത്രണം എന്നിവയ്ക്കു സഹായകരമാണ്.
കേരളത്തിലെ സാമൂഹികസാംസ്‌കാരിക പശ്ചാത്തലത്തിൽ ആത്മീയത വലിയൊരു പങ്കുവഹിക്കുന്നു. വിവിധ മതങ്ങൾ, ആചാരങ്ങൾ, സത്സംഗങ്ങൾ, ക്ഷേത്ര-പള്ളി സംഗമങ്ങൾ, ഗുരുകുലങ്ങൾ തുടങ്ങിയവ സമൂഹത്തിൽ മാനസികാരോഗ്യത്തിന് പിന്തുണ നൽകുന്ന ഇടങ്ങളായി മാറിയിട്ടുണ്ട്.ചുരുക്കത്തിൽ ആത്മീയത മനുഷ്യ മനസ്സിന് സമാധാനത്തിന്റെ ആന്തരികലോകംസൃഷ്ടിക്കുന്നു. ജീവിതത്തിലെ അനിശ്ചിതത്വങ്ങൾക്കും വെല്ലുവിളികൾക്കും ഇടയിൽ മനസ്സിനെ സ്ഥിരതയോടെ നിലനിർത്തുന്ന ശക്തിയാണത്. ആത്മീയാഭ്യാസങ്ങൾ ജീവിതത്തിന് ലക്ഷ്യബോധവും പ്രത്യാശയും നൽകുന്നു. അതുകൊണ്ട്, ശരീരാരോഗ്യത്തിനെന്നതുപോലെ മാനസികാരോഗ്യത്തിനും ആത്മീയത അനിവാര്യമാണ്. അതുകൊണ്ട് വിദ്യാഭ്യാസ സംവിധാനങ്ങളിലും തൊഴിലിടങ്ങളിലും കുടുംബങ്ങളിലും ആത്മീയ അഭ്യാസങ്ങൾക്ക് പ്രാധാന്യം നൽകുന്നതിലൂടെ ആരോഗ്യകരമായ, സന്തോഷകരമായ ഒരു സമൂഹം നിർമ്മിക്കാനാകും.
ആത്മീയതയുടെ വിവിധ പ്രായോഗിക മാർഗങ്ങൾ
ഹൃദയപൂർവം ദൈവത്തോട് സംവദിക്കുന്ന രീതിയിലൂടെ മനസ്സിലെ ഭാരം കുറയുന്നു.
ചിന്തകളെ ശാന്തമാക്കി ആത്മബോധം വർധിപ്പിക്കുന്നു.
ശരീരവും മനസ്സും തമ്മിലുള്ള ഐക്യം വളർത്തുന്നു.
സ്വാർത്ഥത കുറച്ച് കാരുണ്യം വളർത്തുന്നു.
പ്രകൃതിയോടുള്ള ബന്ധം മാനസികാരോഗ്യത്തിന് അത്യുത്തമമാണ്.
